دونات، شیرینی گرد و خوشمزه

دونات در بسیاری از کشورها شیرینی محبوبی به شمار می‌آید و در اشکال مختلف به عنوان میان‌وعده‌ای خوشمزه تهیه و مصرف می‌شود.

دونات‌ها معمولا از سرخ کردن خمیری تهیه شده از آرد و به شکل حلقه‌ای که وسط آن سوراخ است آماده می‌شود. برای طعم آن نیز از قند، شکلات یا شربت افرا استفاده می‌کنند. علاوه بر آرد، برای تهیه دونات از تخم‌مرغ، شیر یا ماست، شکر، روغن و طعم‌دهنده‌های طبیعی یا مصنوعی مجاز استفاده می‌کنند.

دو نوع رایج دونات وجود دارد. یکی مدل که حلقوی بوده و داخل آن نیز سوراخ است و دیگری دوناتی که با مربا، خامه، کاستارد یا ماده شیرین دیگری پر شده است. البته اشکال دیگر دونات شامل مدل توپی، مدل میله قدیمی از مد افتاده یا به شکل مستطیل نیز وجود دارد که محبوبیت و رواج کمتری دارند.

در آمریکا دونات‌هایی به شکل مربع هم می‌پزند.

تاریخچه پخت دونات

تاریخ پخت دونات به درستی در دست نیست و محل مناقشه قنادها به حساب می‌آید. یک ایده و داستان این است که دونات اولین بار در قرن نوزدهم به وسیله‌ی مهاجران هلندی در آمریکا پخته شده است. اما دونات روایت دیگری نیز دارد.

هانسون گریگوری یک قناد و آشپز آمریکایی است که برای اولین بار ادعا کرد که دونات حلقه‌ای شکل را در سال 1847 میلادی و روی عرشه یک کشتی تجاری پخته است. آن هم وقتی که 16 سال بیشتر نداشته است. او ادعا کرد که برای پخت دونات از تکنیک‌هایی که از مادر خود آموخته بود، بهره برده و برای سوراخ مرکزی دونات نیز از قلع جعبه کشتی استفاده کرده است.

اینطور که گریگوری می‌گوید او از مادر خود یاد گرفته است که برای ادویه و طعم دونات از جوز، دارچین، فندق یا گردو و پوست لیمو استفاده کند. از طرفی اولین باری که نام شیرینی مشابه دونات در یک کتاب شیرینی‌پزی انگلیسی آمده است؛ برمی‌گردد به سال 1803 میلادی که از یک دستورالعمل آمریکایی در آن کمک گرفته شده است. البته در سال 2013 یک نظریه جدید برای دونات پیدا شد.

دستورپختی شبیه دستورالعمل تهیه دونات مربوط به سال 1800 که طرز پخت غذایی به نام “Dow nuts” را شرح داده بودند. بنابراین در هر صورت به نظر می‌رسد تاریخ دونات با آمریکا و قرن نوزدهم پیوندی عمیق دارد.

  آمریکایی‌ها هر سال اولین جمعه ماه ژوئن را جشن می‌گیرند و آن را روز ملی دونات می‌نامند.

این روز را ارتش رستگاری آمریکا در سال 1983 به افتخار آن دسته از اعضای خود که به خاطر جنگ‌جهانی اول به فرانسه اعزام شده بودند، به عنوان روز ملی دونات نام‌گذاری کرد.

در دوران جنگ‌ جهانی اول، 250 نفر داوطلب از ارتش رستگاری عازم پاریس شدند. این افراد با کمبود موادغذایی و محصولات تازه پخته شده در میدان جنگ و میان سربازها روبه‌رو شدند. به همین خاطر دو نفر از این افراد به نام‌های مارگارت و هلن ایده‌ی پخت دونات را ارائه دادند و عملی کردند.

مارگارت در دفتر خاطرات خود و در پایان یک روز شلوغ نوشته است: «امروز 22 کیک، 300 پیراشکی و 700 فنجان قهوه آماده کردیم.» به زودی زنان دیگری نیز به آنان پیوستند. آن‌ها به “دونات دولیس” معروف شدند.

دونات در کشورهای مختلف

در آفریقای جنوبی دونات را در شربتی ادویه‌دار و نارگیلی غوطه‌ور می‌کنند.

در کشور تونس شیرینی یویو مشابه دونات است. یک شیرینی سنتی و بسیار محبوب و اندوده شده در شهد عسل. برای طعم بهتر نیز روی این دونات‌ها دانه‌های کنجد می‌پاشند و همراه با آب‌پرتقال یا شربت وانیل آن را می‌خورند.

در مراکش، Sfenj یک شیرینی مشابه دونات است که آغشته به عسل می‌باشد و با پودر شکر تزئین می‌شود.

چینی‌ها نیز یک شیرینی سنتی مشابه دونات دارند. شیرینی خاصی که نسبت به دونات بافت متراکم‌تری دارد و روی آن شکر می‌پاشند. این شیرینی به جای خمیر آردی از سفیده تخم‌مرغ درست می‌شود.

دونات در هندوستان دراصل یک میان‌وعده‌ی حلقه‌ای شکل و بسیار خوش‌طعم است که به آن vada می‌گویند. اما شبه‌دونات دیگری نیز در این کشور وجود دارد. Balushahi شیرینی قدیمی و محبوب هندی‌ها به شمار می‌آید. شیرینی خاصی که از آرد تهیه شده و در روغن زیاد سرخ می‌شود.

اندونزی نیز یک خوراکی دارد به نام kentang که چیزی شبیه دونات و پیراشکی است. حلقه‌هایی از آرد و پوره سیب‌زمینی و پوشش داده شده در پودر شکر یا قند و تخم مرغ. ژاپن، مالزی، نپال، پاکستان، فیلیپین و دیگر کشورهای آسیایی نیز دونات‌های سنتی و بومی خود را دارند.

 کشورهای اروپایی هم دونات‌های خود را دارند. دونات شیرینی محبوب اروپایی‌ها در جشن‌های خانوادگی، کارناوال‌های عمومی و روزهای ملی است.

در کشور چک دونات به سبک آمریکایی وجود دارد اما قبل از آن هم شکل حجیم و ژله‌ای آن نیز در این کشور رواج داشته است. مشابه این دونات‌ها در آلمان و لهستان هم یافت می‌شود.

در دانمارک دونات به شکل و شمایل آمریکایی آن موجود است. فنلاندی‌ها به این شیرینی می‌گویند munkki و معادل فرانسوی آن نیز می‌شود beignet.

آلمانی‌ها انواع دونات‌های بومی خود و همچنین دونات آمریکایی را دارند که از همتایان بومی خود محبوبیت کمتری دارند.

در یونان نیز یک میان‌وعده مانند دونات وجود دارد که به دو روش پخته می‌شود. یک نمونه از آن ترد است. در حالی که نمونه دیگر بزرگ‌تر و نرم‌تر پخته می‌شود. و Fánk یک کیک مجارستان سنتی شیرین شبیه دونات است.

دونات در ایران

دونات در ایران نیز شیرینی محبوبی است. قنادی‌های ایرانی نیز در سبد محصولات خود به این شیرینی پرطرفدار توجه ویژه و فراوانی داند.

اگر شما به یکی از قنادی‌های معتبر موجود در سطح شهر مراجعه کنید، حتما ویترین دونات‌ها به چشمتان خواهد آمد. در قنادی ناتلی نیز می‌توانید دونات‌های خوشمزه‌ای پیدا کنید. هم نمونه‌های جهانی و هم نمونه‌های بومی و سنتی آن را.

از شیرینی‌های سنتی مشابه دونات می‌توان به زولبیا، بامیه و پیراشکی اشاره کرد. دونات‌های حلقه‌ای، پوشش داده شده با پودر شکر، خرده‌های رنگی و شکلات هم چشم‌نواز هستند و هم وسوسه‌برانگیز. کافی است یکی از آن‌ها را امتحان کنید تا به فروشنده سفارش چند کیلو دونات بدهید. شما می‌توانید دونات‌های ناتلی را برای یک وعده صبحانه خوشمزه یا میان‌وعده‌ای شیرین و هم‌چنین دسری منحصربه‌فرد انتخاب کنید. شما برای خرید دونات از قنادی ناتلی دو راه دارید. یا به یکی از شعبه‌های ناتلی در سهروردی شمالی، پاسداران، نیاوران یا تهران‌پارس مراجعه کنید یا از طریق سایت ناتلی دونات‌های دل‌خواه خود را به صورت آنلاین سفارش دهید. امیدوارم با طعم خوب و خاطره‌انگیز دونات‌های ناتلی کامتان شیرین شود.